SEO Denetimi Nedir? Nasıl Yapılır?

seo denetimi

SEO odaklı bir web siteniz var ve bu sürecin her aşamasında, iyi veya kötü, neler olduğunu gözlemlemek mi istiyorsunuz? Eğer cevabınız evetse, bu içerik tam sizin için! Google gibi en çok kullanılan arama motorları, algoritma güncellemelerine uyum sağlayarak web sitenizi güncel tutmanızı ve iyileştirmeleri sürekli olarak gerçekleştirmenizi gerektirir. SERP (Arama Motoru Sonuç Sayfası) sıralamanızı etkileyebilecek bu değişiklikleri takip etmek, performansınızı önemli ölçüde artırabilir.SEO Denetimi Nedir? Neden Önemlidir?

Bir web sitesi için yapılan detaylı analizlere ‘SEO denetimi’ adı verilir; bu denetimler ücretli veya ücretsiz araçlar kullanılarak alanında uzman kişiler tarafından gerçekleştirilir. Arama motorlarında en iyi konuma gelmek isteyen markaların ya da kişiler sitelerindeki hataları analiz ederek ve gerekli önlemleri alarak bu hedefe ulaşabilirler. Özellikle yüksek rekabetin olduğu sektörlerde, organik trafikteki değişimler dönüşüm oranlarını etkileyebilir. Bu yüzden, hataları ve güncellemeleri düzenli olarak denetleyerek kontrol altında tutmak önemlidir.”

SEO Denetim Hizmeti

SEO denetim hizmeti, web sitenizin arama motoru optimizasyonu (SEO) stratejilerinin etkinliğini değerlendirmek ve potansiyel iyileştirmeleri belirlemek için kritik bir adımdır. Bu hizmet, sitenizin arama motorlarında daha iyi sıralanmasına ve organik arama yoluyla daha fazla trafik çekmesine yardımcı olacak eksiklikleri ve fırsatları ortaya çıkarır.

ROIBLE olarak biz de alanında uzman SEO ekibimiz ile markalarımızın ihtiyaç duyduğu tüm SEO denetim hizmeti sürecini markanızın dijital varlıklarını organik olarak büyütecek çalışmalar ile yürütüyoruz.

SEO Stratejisi & Rakip Analizi Denetimi

Markaların arama motorlarında rakiplerin daha fazla etkileşim alması ve üst sıralarda yer alma isteğinde başarılı olabilmesi için SEO stratejilerinin yerine getirilmesi gerekmektedir. Rekabetin yüksek olduğu e-ticaret perakende, sağlık ve tüketici elektroniği gibi alanlarda rakip analizleri yapılmalıdır.

Anahtar Kelime Analizi

Markanın yer aldığı sektörle ilgili anahtar kelimelerin belirlenmesi ve organik anahtar kelime trendlerin analiz edilmesi gerekmektedir.

Anahtar kelime analizi için kullanılan ücretli araçlar:

  • Semrush
  • Ahrefs
  • Ubersuggest
  • KWFinder
  • SE Ranking
  • Moz Keyword Explorer
  • LongTail Pro

Örneğin; Semrush aracını kullanarak gerçekleştirdiğiniz analiz sonuçlarını içeriklerinizde ve başlıklarınızda değerlendirebilirsiniz. SEO audit aşamasında, Semrush hesabınızı açtıktan sonra SEO ana başlığına tıklayın > Organik Araştırma bölümünden > anahtar kelime ve trafik verilerinizi inceleyebilirsiniz.

Arama Niyeti & İçerik Analizi

“Arama niyeti,” kullanıcıların arama motorları aracılığıyla bilgi edinme, satın alma, gezinme veya ticari konular hakkında anahtar kelimeler kullanarak yaptıkları aramaları tanımlar. SEO stratejisinin en önemli unsurlarından biri olan bu kavram, potansiyel müşterilerin arama sorgularının amacını anlamaya dayanır. Google, Yandex gibi arama motorları, kullanıcının ihtiyacını karşılayan içerikleri organik sıralamaların en üstünde sunar. Bu yüzden, bir sayfada anahtar kelime ve içerik analizlerinin doğru bir şekilde kullanılması, kullanıcının arama niyetini satın alma eylemine dönüştürebilen önemli faktörlerdendir.”

Rakiplerin SEO Stratejileri

Rakip stratejisi, yerel ya da globalde bulunan aynı sektördeki farklı işletmelerin site dışı SEO denetiminin incelenmesi ile ilgilidir. Bu karşılaştırmada markanızın diğer firmalardan eksik tarafları görmesi ve iyileştirmesine yol açacaktır. İşte bu sebeple yapılan çalışmanın sonunda pazar payındaki müşteri potansiyelinde artış ve arama niyetinin daha iyi anlamlandırılması sağlanacaktır.

On-Page SEO Denetimi

SERP (Arama Motoru Sonuç Sayfası) sıralamasını etkileyen faktörler arasında, web sitesinin mobil uyumluluğu, site hızı analizi ve performansa dayalı diğer sayfa içi hataların tespiti gibi çalışmalar bulunmaktadır. Bu tür çalışmaların tümüne, web sitesinin sayfa içi öğelerinin optimizasyonunu kapsayan ‘On-page SEO denetimi’ adı verilir.

Site Hızı ve Performansı

Web sayfasının açılış ve yüklenme hızı SEO denetimi konularının arasında yer almaktadır. Kullanıcının sitenizi ziyaret ederken görsellerin açılmaması, sitenin doğru bir şekilde geçişlerini tamamlamaması durumlarında site hızı analizleri yapılmalıdır. Yol açacağı en büyük sebepler arasında trafik kaybı ve müşteri kaybı olacaktır.

Web sayfasının açılış ve yüklenme hızı, SEO denetiminin önemli konuları arasında bulunur. Kullanıcılar sitenizi ziyaret ettiğinde görsellerin yüklenmemesi veya sitenin geçişlerini doğru bir şekilde tamamlamaması gibi durumlar, site hızı analizlerinin yapılmasını gerektirir. Bu sorunlar, trafik ve müşteri kaybı gibi ciddi sonuçlara yol açabilir.

Web site hızın ölçmek için kullanılan online araçlar:

  • Google PageSpeed Insights
  • GTmetrix
  • Semrush
  • Pingdom

Bu araçları kullanarak, web sayfanızın URL bilgisini girip hızını ölçebilirsiniz. Örneğin, 50’nin altında bir puan aldıysanız, bu sitenizin yavaş olduğunu gösterir ve iyileştirmeler yapabilmeniz için sorunların nedenleri de paylaşılır.

Mobil Uyumluluk

WordPress, Shopify ve özel yazılımlar kullanılarak oluşturulan web sitelerinin mobil uyumlu olması, kullanıcıların cep telefonları üzerinden siteyi ziyaret etmeleri durumunda olumlu bir deneyim yaşamalarını sağlar. Duyarlı tasarım sayesinde, kullanıcılar web sitelerini hangi cihazdan ziyaret ederlerse etsinler, ekran boyutuna göre site otomatik olarak şekillenir. Google’ın “mobile friendly” aracını kullanarak, sitenizin “sayfa mobilde kullanılabilir” olup olmadığını test edebilirsiniz.

HTTPS ve Güvenlik Sertifikaları

SEO taraması aşamalarından olan HTTPS ve güvenlik taraması bir web sitenin şifre verilerini koruyan, bilgilerin değişikliği ve kişisel bilgilerin saklı kalmasını sağlayan yöntemlerdir. HTTPS’li bir sitede TLS/SSL sayesinde web sitedeki güvenli bağlantılar kurulmaktadır. Buna örnek olarak Google’un güvenli hizmetleri arasında yer alan TLS sertifikaları, birçok firma tarafından kullanılmaktadır.

URL Yapısı

On-page SEO denetiminde, URL parametrelerinin yapılarının özdeş veya benzer olması, tarayıcılar için sorun oluşturabilir. Google, bu konuyla ilgili bir dizi öğretici makale yayınlamıştır. Bu tür sorunları çözmek için, URL yapılandırmasının basit ve kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde tasarlanması gerekmektedir. Aksi halde, benzer URL yapıları sıralama filtrelemelerine yol açabilir ve kopya sayfa olarak algılanabilir, bu da SEO kalitenizi düşürebilir. Bu sorunu çözmek için, Canonical etiketi kullanarak sayfaları “Noindex” olarak işaretlemek etkili bir yöntemdir.

XML Sitemap ve Robots.txt Dosyaları

Robots.txt dosyaları sayesinde web sitenizdeki hangi sayfaların gösterilebileceği konusunda tarayıcıyı bilgilendirebilirsiniz. Örnek Robot.txt dosyasını aşağıda sizlere sunuyoruz.

User-agent: Googlebot

Disallow: /nogooglebot/

User-agent: *

Allow: /

Sitemap: https://www.xxxx.com/sitemap.xml

Robots.txt dosyasının kullanımının temel nedenleri arasında, SEO uyumlu içeriklerin etkin bir şekilde taranması, sunucu kaynaklarının korunması ve belirli bir sayfanın tarayıcılar tarafından indekslenmemesini sağlamak yer alır. Robots.txt ile “disallow” komutu kullanılarak belirli içeriklerin tarama dışı bırakılması mümkündür, ancak bu işlemin kesin bir garantisi yoktur.

Site haritası, içeriğinizde yer alan görsel, metin ve ses dosyalarının arama motorları tarafından daha etkin okunabilmesi için gönderilir. Bu, arama motorlarının sitenizin yapısını daha iyi anlamasına ve içeriğinizi daha doğru bir şekilde indekslemesine yardımcı olur. Ancak, bazı durumlarda, site haritasına gerek kalmadan arama motorlarının botları içeriği kendiliğinden indeksleyebilir.

404 Hataları ve Yönlendirmeler

“404 Sayfa Bulunamadı” hataları, genellikle SEO denetiminin performansına negatif bir etki yapmaz. Ancak, bir sayfanın içeriğini silip yerine yeni bir içerik koymadıysanız, 404 hatası alabilirsiniz. Bu tür hatalar, Screaming Frog gibi araçlar kullanılarak bir ay içinde düzeltilebilir. URL yazım hataları veya eski hosting şirketinizden veri alınamaması gibi durumlar da 404 hatasına neden olabilir. Bu sorunları çözmek için, iyileştirme yapılacak sayfaları düzenli olarak kontrol etmenizi ve gerekirse doğru sayfayı oluşturup 301 yönlendirmesi yapmanızı öneririz.

İçerik Kalitesi ve Özgünlüğü

Bloglar, e-ticaret siteleri veya navigasyon web sitelerinde kullanıcıların aradığı faydalı içerikler, onların ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olur. Örneğin, Google arama motoruna “teknik SEO denetimi nedir?” diye sorduğunuzda, karşınıza “excel kursları” veya “en uygun fiyatlı SEO hizmeti” gibi ilgisiz içerikler çıkmayacaktır. Bunun nedeni, Google Arama’nın, kullanıcıların arama sorgularını ve niyetlerini anlamaya yardımcı olan faydalı içerik sinyal sistemini kullanmasıdır. Bu sistem, kullanıcıların satın alma davranışlarını veya bilgi edinme amacını, gerçekleştirdikleri arama sorguları üzerinden tarayıcı sinyalleriyle sınıflandırır.

Aynı sektördeki firmaların kopya içerik kullanması, SEO performansında arama, haber, keşfet ve harita kategorilerinde düşüşe neden olur. Özgün içerik üreterek doğru hedef kitlenize ulaşmanız, SEO başarınızı artırır.

İçerik Yapısı ve Başlık Etiketleri

Bir içerik başlığı, metnin hangi konudan bahsettiğini ve özetini bizlere yansıtmaktadır. Kullanıcılar ayakkabı satın alırken başlık kısmında rengi, numarası ve markası yazmaktadır. Dolayısıyla satın alma davranışı ve bilgi edinme eylemi başlığın önemini göstermektedir.

Başlık etiketleri: <title>

<h1> İçerik Yapısı ve Başlık Etiketleri </h1>

<h2> Başlık Etiketlerinin Kullanımı </h2>

Bu hiyerarşiyi H6’ya kadar arttırabilmenin yanı sıra sıralama önceliği de buna bağlı değişmektedir.

Meta Açıklamalar ve Meta Etiketler

Web sayfasının HTML kodlarını yerleştirilen kullanıcıya içerik hakkındaki özet bilgiyi sunmak için meta açıklamalar kullanılmaktadır. Örneğin, <meta name=”ROIBLE organik büyüme ajansı, her zaman markanızın yanında! ” > . Burada SERP arama motorunda kullanıcılarınıza kendinizi ifade etme olanağı sağlanılmaktadır. 130 – 160 karakter arasında CTA ve anahtar kelimelerinizi de ekleyerek yazabilirsiniz.

Görsel Optimizasyonu ve Alt Etiketleri

SEO audit kısımlarından biri olan görsel optimizasyon, web sayfanın yüklenme hızını etkilemektedir. Yüksek kaliteli ve büyük ölçekli görsellerin kullanılması e-ticaret, haber ve blog sayfalarını yavaş çalışır hale getirmektedir. Webp formatı kullanabilir ve sıkıştırarak 100 KB’nin altında kullanabilirsiniz. Ayrıca görselleri tanımlayarak isimlendirilmesi arama motorlarındaki sinyalleri sizlerin çekmesini sağlayacaktır.

İç Link Yapısı & Kırık İç Linkler

İç link, web sitesinde paylaşılan bir önceki içerikteki anahtar kelimeleri kullanarak bağlantının yönlendirilmesidir. Bu sayede kullanıcı sitede daha uzun süre kalarak ilgisini çeker diğer yazıyı da okuyabilir. Fakat dahili bağlantı yönlendirmesini yaparken linklerin kırık olmamasına dikkat edilmelidir. Kırık link, Url’nin açılmaması ve bozuk bir şekilde çalışmasına denilmektedir. Kırık linkleri kontrol edebileceğiniz araçlar:

  • Google Search Console
  • Semrush
  • Ahrefs
  • W3C Link Checker

Kullanıcı Deneyimi (UX)

UX (User Experience) veya kullanıcı deneyimi, web sayfası analizlerinin ve tasarımının temelini oluşturur. Site hızı, görünümü, işlevselliği gibi kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayan bir alan olarak ön plana çıkar. İyi bir marka oluşumu ve satın alma davranışını teşvik etmede kritik bir rol oynayan kullanıcı deneyimi, müşterilerle etkileşimi artıran bir tasarım modeli olarak kabul edilir.

Sayfa İçi Kullanılabilirlik

Anahtar kelime analizini tamamladıktan sonra, arama niyeti ve hedef kitlenize uygun sayfanızı sunma zamanı gelmiştir. Bu aşamada, UX tasarımcıları kullanıcı testleri gerçekleştirir ve sayfanın kullanılabilirliğini değerlendirme sürecine geçilir. Burada önemli olan, müşterinin sorunlarının çözülüp çözülmediği, satın alma sürecinde karşılaşılan zorluklar ve müşterilerin siparişlerinde problem yaşadıklarında iletişim bilgilerini kolayca bulup bulamadıklarıdır. Müşterilerin yaş, demografik özellikleri gibi kriterlere göre ayrılarak gerçekleştirilen kullanılabilirlik testleri, bu sorulara yanıt bulmanıza yardımcı olacaktır.

Off-Page SEO Denetimi

Off – page SEO denetiminde, sayfa içi etkilerin dışındaki tüm çalışmalar yer almaktadır. Bunların başında Backlink, sosyal medyadaki paylaşımlar ve etkileri yer almaktadır.

Gelen Bağlantıların Analizi

Sektördeki diğer markalar tarafından yönlendirilen linklerin kalitesi ve amacı önemlidir. Backlinklerin kalite testi için Semrush ve Ahrefs araçlarını kullanabilirsiniz.

Bağlantı Çeşitliliği ve Kalitesi

Bir web sitesine gelen bağlantıların sayısının fazla olması ancak bu bağlantıların kalitesinin düşük ve spam içerikli sitelerden ücretli olarak satın alınması, Google PageRank algoritmasına göre SEO değerlendirmesinde negatif bir etkiye yol açabilir.

Sosyal Medya Sinyalleri

İçerik SEO denetimi çalışmalarında markanızın sosyal medya hesaplarını etkili bir şekilde analiz etmeli ve gerektiğinde düzenlemeler yapmalısınız. Örneğin, restoranınızla ilgili Pinterest hesabınızı düzenli olarak güncel tutarak web sitenizle entegrasyonunu artırmalısınız. Sosyal medya paylaşımlarınızdan elde ettiğiniz takipçi ve beğenileri, potansiyel müşterilerinizle etkileşim kurmak ve hedef kitlenizi belirlemek için kullanabilirsiniz. Doğru hashtag kullanımı ve kaliteli görseller ile içerikler, satış pozisyonlarınızı artırmak için önemli sinyaller sağlar.

Zararlı ve Toksik Bağlantıların Tespiti

SEO denetimindeki son adımda yer alan zararlı ve toksik bağlantıların tespiti ve kaldırılmasıdır. Bunun için Search Console > Bağlantılar > En çok bağlantı veren siteler buradaki siteleri inceleyerek analiz yapabilirsiniz. Bir diğer yöntem ise Semrush platformu üzerinde sol panelde yer alan bağlantı oluşturma > Backlink denetleme kısmında tespit edebilirsiniz.

SEO Denetimi İçin Araçlar ve Yazılımlar

Site içi ve dışındaki SEO denetimi yapılırken birçok ücretli ve ücretsiz araç kullanılıyor. Anahtar kelime, rekabet ve pozisyon analizleri gibi birçok hizmet web site ve uygulama olarak sunulmaktadır.

Ücretsiz SEO Araçları & Yazılımları

Herhangi bir ücret ödemeden online olarak SEO taraması yapmaya izin veren araçlardır. Bu yazılımların bazıları tarayıcıların vermiş olduğu hizmetler bazıları ise özel firmalar tarafından SEO uzmanlarına ve markalara sunulmaktadır.

Google Search Console

Google’un sunmuş olduğu ücretsiz araçlardan biri olan “Google Search Console” SEO anlamından kullanılması gereken en önemli online yazılımdır.

Google Search Console’de sunulan özellikler:

  • Google arama motorunda günlük, son 7 gün, aylık olarak organik trafik verileri,
  • URL indeksleme bilgisi,
  • Mobil uyumluluk,
  • Güvenlik sorunları,
  • Robots.txt hataları,
  • Site haritaları,
  • Url kaldırma,
  • Core Web Vitals ve HTTPS veriler yer almaktadır.

Google Analytics

Google araçları içerisinde, web siteleri ve uygulamaların reklam, organik trafik ve sosyal medya etkileşimlerini kapsamlı bir şekilde inceleyebileceğiniz en etkili araçlardan biri bulunmaktadır. Bu araç sayesinde, ziyaretçi analizleri, SEO içerik taraması, performans ve dönüşüm oranları gibi önemli metrikleri izleyebilirsiniz. Ayrıca, ‘özel raporlarım’ bölümünde metrik ve boyutları kullanarak veri görselleştirme yapabilir ve tüm bu verileri daha etkin bir şekilde analiz edebilirsiniz.

Chrome Geliştirici Araçları

Özellikle web geliştiricilerin, tasarımcıların ve SEO uzmanlarının kullandığı Chrome tarayıcıya bağlı araçlardır. Bu linke tıklayarak detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

SEOQuake

Bu program web sayfalarının başlık, açıklama, url, içerik yeterliliği gibi konular hakkında bilgi vermektedir. Uzantı şekliyle indirilip ücretsiz bir şekilde kullanabilirsiniz.

Google Ads Anahtar Kelime Planlayıcı

Google Ads içerisinde yer alan anahtar kelime planlayıcısı hem reklam hem de organik trafik almak isteyenler için kullanılmaktadır. Belirli bir ülke ya da bölgeyi işaretleyerek anahtar kelime analizlerinizi CSV olarak indirebilirsiniz.

Google SERP

Google SERP (Arama Motoru Sonuç Sayfası), kullanıcıların belirli kelimeler kullanarak gerçekleştirdikleri arama sorgularına yanıt veren sayfayı ifade eder. Arama sorgularında, alternatif kelimelerin yanı sıra, sayfanın alt kısmında aranan anahtar kelimelere benzer sorgular da yer alır. Kullanıcıların en iyi sonuçları elde etmesine yardımcı olmayı amaçlayan Google algoritmaları tarafından önerilen bu kelimeleri, arama stratejinize dahil edebilirsiniz.

SurferSEO

İçerik üreticileri ve SEO uzmanları tarafından kullanılan SurferSEO ücretsiz bir araç olarak kullanılmaktadır. İçerik SEO denetimi sayesinde web sitenin performans analizinin çıkarılması kolaylaşmaktadır.

Ücretli SEO Araçları & Yazılımları

Aylık ödeme tabanlı yazılımlar, daha geniş kapsamlı ve detaylı raporlama imkanları sunarak ücretli SEO araçlarını en etkili şekilde kullanmamıza olanak tanır.

SEMrush

Dijital pazarlama ve SEO uzmanları için vazgeçilmez bir araç olan bu platform, web sitenizin performansının yanı sıra rakip analizleri sayesinde stratejik fırsatların yakalanmasını sağlar. Farklı ücretlerde aylık hizmet paketleri olup, kullanıcıların hizmetleri deneyebilmeleri için ücretsiz 7 günlük bir deneme sürümü sunulmaktadır.

Ahrefs

SEO denetimi anlamında en çok tercih edilen ücretli araçlardan biri Ahrefs backlink, rakip analizlerinin yanı sıra içerik keşfi yaparak en iyi anahtar kelimeleri karşınıza çıkarabilmektedir.

Screaming Frog

Screaming Frog, teknik SEO denetimlerinde en gelişmiş sonuçları sağlayan bir araçtır. Web sitelerini tarayarak hataları ve kopya içerikleri detaylı bir şekilde vermektedir. Aynı zamanda HTTP durum kodları için en iyi analizleri basitleştirir, bu sayede hata analizlerini SEO uzmanlarına kolayca sunar.

Lumar

Web site performansını analiz edilmesi, var olan hataları analiz ederek en iyi trafiğin nasıl alınabileceği hakkında yönlendirmeler de yapmaktadır.

MOZ

Adını sıklıkla duyduğunuz MOZ aslında dijital pazarlama kuruluşudur. Web sayfasının sıralama takibi, teknik SEO taramasında sunulan hatalar, geri bağlantı linklerini hızlı bir şekilde raporlama yaparak indirmenize olanak sağlar. MOZ SEO aracının diğerlerinden avantajı bağlantı analizi ve otorite puanlama sistemi daha iyi çalışmaktadır.

SearchMetrics

Faydalı pazar analizleri, içerik performansındaki öngörüleri ve denemeleri sağlayabileceğiniz bir SEO aracıdır. En iyi organik arama trafiğini sağlayabilecek yazılım araçlarından bir tanesidir.

SERP sıralamasındaki sıralamanızı iyi yönde değiştirebilmek için web sitenizin hızı, mobil uyumluluğu, doğru anahtar kelimeler ile hedef kitleye yönelme ve özgün içeriklerin belirli periyotlarla üretilmesi gibi birçok faktör yer almaktadır.

SEO Denetimi Hakkıda Merak Edilen Sorular

Denetim süreci ne kadar zaman alır?

Bu soruya kesin bir süre belirtememekle birlikte markanın web sitesinin türü (e-ticaret, blog vb), sitenin ne zamandan beri aktif olarak kullanıldığı ve uygulanacak projenin büyüklüğü bu süreci belirlemektedir.

SEO denetimi sonrasında uygulanacak iyileştirmeleri kim yapacak?

Dijital pazarlama ya da SEO alanında uzmanlaşmış çalışanlar tarafından bu iyileştirmeler uygulanmalıdır. Aksi takdirde web sitesine büyük zararlar verilebilir.

Eğer ROIBLE’dan destek alırsam SEO denetiminin maliyeti ne kadar olur?

Maalesef bununla ilgili net bir maliyet belirtememekteyiz. Dilerseniz bizlere ulaşarak ön görüşme yapabilir ve markanızı incelememizi talep edebilirsiniz.

SEO denetiminin sonuçlarını takip etmek için hangi metrikler kullanılır?

Sayfa içi ve dışı denetim sonuçlarını takip etmek için kullanabileceğiniz metrikler: organik trafik, aranma hacmi, backlink denetimi, site hızı, iç bağlantı yönlendirmesi ve dönüşüm metrikleridir.

ROIBLE'a göre küçük şirket yoktur, küçük düşünen şirket vardır! Bu vizyonda olan markalarla sürdürülebilir büyüme kanalları yaratıyoruz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir